శాస్త్ర విజ్ఞానము

మానవ జాతి భవిష్యత్తు నాచు మీద ఆధారపడి ఉందా?

మార్స్ గ్రహం మానవ నివాస యోగ్యం కావాలంటే అక్కడి పర్యావరణం సమూలంగా మారాలి. ఆ మార్పులో కొన్ని దశలని కిందటి పోస్ట్ లో గుర్తించాం. 1) ముందు వాతావరణపు ఉష్ణోగ్రత పెరగాలి. దాని వల్ల ఘనరూపంలో ఉన్న CO2 ఆవిరై, వాతావరణంలోకి ప్రవేశించాలి. ఆ విధంగా ఉష్ణోగ్రత మరింత పెరగాలి. 2) పెరిగే ఉష్ణోగ్రత వల్ల మంచు కరిగి జలాశయాలు ఏర్పడాలి. 3) ఇక ఈ మధ్యలో అక్కడి వాతావరణంలో మనగల వృక్షరాశిని ప్రవేశపెడితే దాని ప్రభావం చేత CO2 కాస్తా O2 గా మారి, ఆక్సిజన్ పుష్కలంగా ఉన్న వాతావరణం ఏర్పడాలి. ఆ లోకానికి అతిథిగా, ఓ ప్రవాసిగా మనిషి అప్పుడు మార్స్ మీద అడుగు పెట్టొచ్చు.

మార్స్ వాతావరణాన్ని మార్చే ప్రణాళికలో ఓ ముఖ్యపాత్రని పోషించగల ఓ అతిసామాన్యమైన మొక్క ఉంది. దాన్ని మొక్క అనడం కన్నా ఓ జీవ పదార్థం అనడం సబబేమో. దాన్ని లైకెన్ (lichen) అంటారు. సామాన్య పరిభాషలో దీన్ని నాచు ని పిలుచుకోవచ్చు. కాని కచ్చితంగా అయితే ఇది నాచు (moss) కాదు, శిలీంధ్రం (fungus), శైవలమూ (algae) కాదు, శిలీంధ్రానికి, శైవలానికి సహజీవన స్థితి (symbiotic state) నెలకొన్న పదార్థం ఇది. మార్స్ లోని CO2 ని O2 గా మార్చే బృహత్కార్యానికి ఇది బాగా పనికొస్తుందని శాస్త్రవేత్తల నమ్మకం.

అన్ని మొక్కల లాగానే లైకెన్ కూడా గాల్లోని CO2 ని, నీటితోను, సూర్యరశ్మితోను కలిపి, చక్కెరలని, O2 ని ఉత్పత్తి చేస్తుంది. వాతావరణంలోని ఆటుపోట్లకి తట్టుకోగల గట్టి పిండం దీనిది. కాని దీనికి కూడా మార్స్ వాతావరణాన్ని నిలదొక్కుకోవడం కొంచెం కష్టమే. మార్స్ గ్రహమధ్యరేఖకి దగ్గరగా ఉండే ఉష్ణమండల (tropical) ప్రాంతంలో ని ఉష్ణోగ్రతల వద్ద లైకెన్స్ నిలదొక్కుకోగలదు గాని, దాని ఉన్కికి జలం అవసరం. మరి మార్స్ మీద ద్రవ రూపంలో జలం ఇంచుమించు లేనట్టే గనుక ప్రస్తుత స్థితిలో లైకెన్ అక్కడ బతికి బట్టకట్టలేదు! పోనీ నీటి ఏర్పాటు కృత్రిమంగా ఏర్పాటు చేసినా గాల్లో తగినంత CO2 (వాయు రూపంలో) లేకపోవడం మరో సమస్య.

ఇవన్నీ ఒక్కసారిగా జరగవు కనుక, కిందటి పోస్ట్ లో చెప్పుకున్నట్టు మొదటి లక్ష్యం మర్స్ మీద ఉష్ణోగ్రతని ఓ మూడు, నాలుగు డిగ్రీలు పెంచడం. పైన చెప్పుకున్నట్టు ఒకసారి ఉష్ణోగ్రత ఆ మాత్రం పెరిగితే, ఆ ప్రక్రియ దానినదే పోషించుకుంటుంది కనుక, గాల్లో CO2 ఒక స్థాయి వరకు పెరిగే అవకాశం ఉంది. ఈ మధ్యంతర దశనే పాక్షిక ధరాసంస్కరణ అంటారు.

ఈ దశకి అంతంలో ఉష్ణోగ్రత ఎంత మేరకు పెరుగుతుంది అంటే, దాని వల్ల మంచునేలలో ఉండే మంచు కరుగుతుందని శాస్త్రవేత్తలు ఆశిస్తున్నారు. అలా కరిగిన మంచులో కొంత నీరు ఆవిరై గాల్లో కలవొచ్చు. అయితే నీటి ఆవిరి కూడా హరితగృహ వాయువే కనుక, దాని వల్ల కూడా అలా ఒకసారి పెరిగిన ఉష్ణోగ్రత అలా హెచ్చు స్థాయి వద్దనే నిలిచే ఆస్కారం ఉంది. వాడే సాంకేతిక సామర్థ్యాన్ని బట్టి ఈ వ్యవహారం అంతా పూర్తి కావడానికి 20 ఏళ్ల దగ్గర్నుండి 10,000 ఏళ్ల వరకు కూడా పట్టొచ్చు అంటున్నారు శాస్త్రవేత్తలు.

ఈ లైకెన్ లది గట్టి పిండం అని ఇందాక చెప్పుకున్నాం. అవి -24 C వద్ద కూడా మనగలవు. చలి మరీ ఎక్కువైతే అవి హైబర్నేషన్ (హిమసమాధి) స్థితిలోకి ప్రవేశించి, తిరిగి పరిస్థితులు వెచ్చబడ్డాక మళ్లీ తేరుకోగలవు. ఆ విధంగా అవి -100 C వద్ద కూడా సజీవంగా ఉండగలవు. అంతే కాక ఒంటెల్లాగా ఇవి వాటిలో గుక్కెడు నీటిని నిలువ ఉంచుకుని, ఇలాంటి ఆపత్సమయాలలో ఆ నీటిని నెమ్మదిగా వాడుకుంటూ బతికేయగలవు. అయితే సూర్యరశ్మిలో ఉండే జీవప్రతికూల కిరణాలకి తట్టుకునే శక్తి వీటికి ఉందో లేదో ఇంకా స్పష్టంగా లేదు. కాని పాక్షిక ధరాసంస్కరన జరిగిన మార్స్ లో అప్పటికే దట్టమైన వాతావరణం ఉంటుంది కనుక, CO2 ఉంది గనుక బహుశ ఓజోన్ పొర కూడా ఏర్పడి ఉంటుంది కనుక, హానికరమైన కిరణాల వల్ల పెద్దగా బెడద ఉండదని శాస్త్రవేత్తలు ఆశిస్తున్నారు.
లైకెన్ లతో వచ్చిన ఒక పెద్ద చిక్కు ఏంటంటే అవి చాలా నెమ్మదిగా పునరుత్పత్తి చెందుతాయి. కనుక అవి గ్రహం మొత్తం వ్యాపించాలంటే చాలా చాలా కాలం పడుతుంది. మరో చిక్కు ఒక్క లైకెన్ లకి మాత్రమే సంబంధించినది కాదు, మొత్తం వృక్ష జాతికే సంబంధించినది. సూర్య రశ్మిని వినియోగించడంలో మొక్కల సమర్థత కేవలం 3.5% మాత్రమే. ఆ కారణం చేత వాతావరణంలోని CO2 ని O2 గా మార్చాలంటే చాలా కాలం పడుతుంది.

ఈ ఉపాయలన్నీ ఫలించి, అన్నీ అనుకున్నట్టు జరిగితే కొన్ని సహస్రాబ్దాలలో మార్స్ గ్రహం మీద పరిస్థితులు మానవ నివాస యోగ్యం కావచ్చని ఆశించవచ్చు. లైకెన్ లు పనిలో కొంచెం నెమ్మది కావచ్చు. కాని ఈ పనికి అంత కన్నా చవకైన, ఆచరణశీలమైన పద్ధతి మరొకటి లేదు. చిత్తడి నేల మీద, తడిసిన గోడల మీద అక్కడక్కడ కనిపించే ఈ అవిశేషమైన జీవపదార్థాన్ని ఈ సారి ఎక్కడైనా చూసినప్పుడు ఆ పదార్థమే ఓ అపరిచిత లోకంలో మానవ భవిష్యత్తుకు ప్రాణం పోసే కార్యంలో కీలక పాత్ర వహించగలదని గుర్తుంచుకుందాం.
Reference:
http://www.redcolony.com/art.php?id=0109020